کتامین نوعی داروست که برای القاء از دست دادن هوشیاری(بیهوشی)، ایجاد آرامش و تسکین درد در انسان ها و حیوان ها مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو در بیمارستان ها و سایر مراکز پزشکی استفاده می شود و استفاده‌ی آن در چنین مراکزی تایید شده است.

کتامین اثرات توهم زایی و آرامش بخشی دارد و یکی از داروهایی است که به طور غیر قانونی توسط افراد مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر کتامین به درستی مصرف شود می تواند مزایای خوبی برای بیماران داشته باشد. اما زمانی که مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد می‌تواند عوارض خطرناکی بر روی سلامتی بدن داشته باشد. استفاده طولانی مدت از آن می‌تواند به اعتیاد منجر شود.

حقایقی در مورد کتامین:

برخی از نکات کلیدی در مورد کتامین را در ادامه با هم مرور خواهیم کرد.

• کتامین برای اولین بار در سال 1962 توسط Parke-Davis تولید شد و به عنوان یک ماده کنترل شده در ایالت متحده آمریکا در سال 1999 طبقه بندی گردید

• ارتش امریکا از این دارو به عنوان ماده بیهوش کننده در طول جنگ ویتنام استفاده کرد.

• کتامین انتقال دهنده عصبی گلوتامات را در گیرنده ها مسدود می سازد و همین امر موجب می شود فرد از محیط جدا گردد و به حال خود رها شود.

• کتامین به طور گسترده به عنوان یک ماده بیهوش کننده در دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد.

• کتامین اغلب به عنوان ماده بیهوش کننده در بخش هایی از جهان که دسترسی محدودی به تجهیزات مرتبط دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

• از آنجایی که کتامین بی رنگ و بی بوست می تواند فرد را از حرکت باز دارد و به عنوان دارویی برای تجاوز به افراد مورد استفاده قرار می گیرد.

• سوء مصرف کتامین می تواند خطرناک باشد.

• کتامین ساختاری شبیه فن سیکلیدین(PCP) دارد.

• فرایند تولید چند مرحله ای و پیچیده کتامین مانع از تولید غیر قانونی آن به عنوان ماده مخدر می شود.

کتامین چیست؟

کتامین جزو طبقه ای از داروهاست که با عنوان داروهای بیهوشی انفکاکی شناخته می شوند.

سایر داروهایی که در این طبقه بندی قرار می گیرند شامل PCP، CXM و اکسید نیتروژن است. این نوع از داروها حس جدایی از اطراف را در فرد القا می کنند و می‌توانند حالت شناور بودن بدن را ایجاد نمایند.

کتامین در برخی از موارد برای القاء و حفظ بیهوشی عمومی مورد استفاده قرار می گیرد و در دوزهای کم برای تسکین درد استفاده می شود.

کتامین به احتمال زیاد برای مداخلات تشخیصی و جراحی کوتاه مدت مثل کشیدن دندان و در روش های مربوط به کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. در محیط پزشکی، کتامین به عضله تزریق می شود یا از طریق وریدی وارد بدن می گردد.

زمانی که کتامین به عنوان داروی بیهوشی در انسان ها مورد استفاده قرار می گیرد، با سایر داروها ترکیب می شود تا از بروز حالت توهم جلوگیری نماید. استفاده تفریحی از کتامین شامل مصرف خوراکی (سبه صورت قرص) یا کشیدن دود آن است.

صرف نظر از شیوه مصرف، اثرات آن بعد از چند دقیقه آغاز می شود و کمتر از یک ساعت دوام خواهد داشت. زمانی که کتامین به صورت خوراکی مصرف می شود می تواند حالت تهوع و استفراغ شدید در فرد ایجاد کند.

مصرف درمانی کتامین:

کتامین اغلب در دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو را می توان قبل و بعد از جراحی برای تسکین درد در انسان ها نیز به کار برد. کتامین برای مدیریت تشنج های صرعی شدید و طولانی مدت نیز استفاده می شود.

کتامین عمدتا سالم و بی خطر است زیرا مسیرهای هوایی محافظت شده فرد به خوبی حفظ می شود و دارو نمی تواند همانند سایر داروهای بیهوشی، سیستم گردش خون را مختل سازد. با اینحال، برخی از بیمارانی که به کمک این دارو به هوش رفته اند بعد از بیدار شدن ، حس نگران کننده ای گزارش کرده اند.

سایر استفاده های درمانی محتمل از کتامین در حال بررسی است. این موضوع در حوزه افسردگی و اختلالات مصرف مواد مخدر بیشتر از سایر حوزه‌ها توجه محققان را به خود جلب کرده است.

مصرف تفریحی از کتامین:

به گزارش NSDUH، نرخ مصرف کتامین در افراد 12 سال حدود 0.1 درصد و در افراد 18 الی 25 سال حدود 0.2 درصد بوده است. کتامین اغلب در مهمانی‌ها مورد استفاده قرار می گیرد.

دوزهای بالا از این ماده می تواند اثرات شدیدی بر روی بدن داشته باشد. برخی از نام‌های تجاری کتامین عبارتند از:

• Ketalar

• Ketanest

اثرات مصرف کتامین:

مصرف کتامین اثرات وسیعی بر روی بدن خواهد داشت. این اثرات عبارتند از:

• خواب آلودگی

• تغییر در درک صدا یا رنگ

• توهم

• سردرگمی

• هذیان

• تفکیک از بدن یا هویت

• تحریک

• مشکل در تفکر یا یادگیری

• حالت تهوع

• حرکات غیر ارادی عضله

• مشکل در تکلم

• بی حسی و کرختی

• فراموشی

خطرات کتامین برای سلامتی:

کتامین می تواند باعث بی اعتنایی فرد به محیط اطراف شود و آن را در معرض خطر قرار دهد. کتامین فشار خون را بالا می برد. استفاده دارویی از کتامین در افرادی که به ضایعه مغزی (تومور)، تورم مغز و گلوکوم مبتلا هستند منع شده است.

این دارو در افرادی که به بیماری عروق کرونری قلب، فشار خون بالا، بیماری تیروئیدی، الکلیسم مزمن یا مسمومیت حاد الکل مبتلا هستند باید با احتیاط مصرف شود.

معمولا تنظیم دوز کتامین دشوار است و تفاوت بسیار اندکی بین دوز موثر و اور دوز آن وجود دارد. استفاده غیر قانونی از کتامین می تواند به اختلالات حاد ذهنی و مشکلات فیزیکی منجر شود.

اعتیاد به کتامین:

کتامین یک ماده کلاس 3 کنترل شده است که می تواند وابستگی را در صورت استفاده طولانی مدت ایجاد نماید. زمانی که افراد مصرف کتامین را متوقف می کنند ممکن است نشانه‌هایی همچون افسردگی، اضطراب، بی خوابی و سایر موارد را تجربه نمایند.

درمان‌هایی برای بهبود واکنش‌های جانبی به کتامین:

ترکیب کتامین با سایر موارد همچون الکل می‌تواند اثرات آرام بخشی آن را افزایش دهد و به مرگ ناشی از اوردوز منجر گردد.

همانطور که در قسمت های قبلی مقاله نیز ذکر کردیم، کتامین یک نوع داروی بیهوشی است که می تواند مصرف پزشکی در برخی از موارد داشته باشد. می توان این دارو را در انسان ها و حیوان ها مورد استفاده قرار داد.

باید مصرف تایید شده و معتبر پزشکی کتامین از مصرف غیر پزشکی و تفریحی آن متمایز گردد. زمانی که این دارو توسط افراد متخصص مورد استفاده قرار می گیرد بی خطر خواهد بود و می تواند یک داروی با ارزش باشد. با اینحال زمانی که افراد از کتامین سوء استفاده می کنند باید منتظر عواقب ذهنی و فیزیکی آن نیز باشند.

سوء استفاده از کتامین می تواند به شرایط جسمی و روحی طولانی مدت و در برخی از موارد به مرگ منجر شود.

توسعه‌های اخیر در حوزه کتامین:

کتامین اثراتی بر روی پیشگیری از خودکشی دارد:

بر اساس مطالعه انجام شده توسط محققان استرالیا، کتامین می تواند اثرات موثری در پیشگیری از خودکشی داشته باشد و خلق و خوی افراد مبتلا به افسردگی را بهبود ببخشد.

کتامین اثر قابل توجه اما مختصری بر روی افسردگی دارد:

یکی از مطالعات انجام شده در انگلستان، کتامین را به عنوان داروی ضدافسردگی مورد بررسی قرار داده است. زمانی که این دارو در دوزهای بسیار کم به بیمار داده می شود می‌تواند اثر سریع اما کوتاه مدت ضدافسردگی در برخی از بیماران مبتلا به افسردگی شدید و حاد داشته باشد که به سایر درمان ها پاسخ مناسبی نداده اند.