یکی از روش های رایج قدیمی در تشخیص بیماری ها بررسی وضعیت ظاهری زبان است، زبان در حالت طبیعی باید صورتی رنگ و عضلانی باشد و هیچ آسیبی از جانب دندان ها در آن ایجاد نشود ؛ علاوه بر این نکات لایه ای نازک مواد بزاقی همواره سطح زبان را می پوشاند و زمانیکه رنگ و شکل این ماده بزاقی تغییر کند خبر از بیماری می دهد پس با توجه به این مهم در ادامه بخش سلامت نمناک به بررسی رنگ زبان و وضعیت بزاقی این عضو مهم برای تشخیص بیماری ها و سلامت بدن خواهیم پرداخت.

توضیح کلی در مورد ارتباط بزاق روی زبان و سلامت بدن
اگر مواد بزاقی زبان غلیظ تر از حد نرمال باشد علامتی است از عدم تعادل در سیستم گوارش بدن.

کاهش بیش از حد این ماده بزاقی، معمولا حاکی از ضعیف شدن یکی از ارگان های اصلی بدن می باشد.

در صورتی که این مواد غلیظ دلمه ای می شوند، خبر از ضعیف شدن سیستم دفاعی بدن می دهد.

چنانچه این مواد زرد رنگ باشند، احتمال عفونت یا التهاب در قسمتی از بدن وجود دارد.

تشخیص سلامت و بیماری از روی رنگ و وضعیت مخاط روی زبان
سفیدی زبان
یک زبان سفید یا زبانی با لکه های می تواند ،نشانه ای از:
برفک دهان: یک عفونت مخمری که در داخل دهان ایجاد می شود مانند تکه های سفید که به نظر می رسد که غلظت پنیر را دارند. دکتر آلن می گوید:"برفک دهانی اغلب در نوزادان و افراد سالخورده، به ویژه کسانی که دندان مصنوعی دارند، و یا در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف دیده می شود. افراد مبتلا به دیابت و کسانی که استروئیدهای استنشاقی مصرف می کنند ،برای آسم یا بیماری ریوی نیز می توانند برفک دهان را بگیرند ؛ برفک دهان بیشتر بعد از خوردن آنتی بیوتیک رخ می دهد."
لوکوپلاکیا: یک بیماری است که در آن سلول های دهان بیش از حد رشد می کنند، که منجر به تکه های سفید روی زبان و داخل دهان می شود. " لوکوپلاکیا می تواند زمانی پیشرفت کند که زبان تحریک شده است ؛ این مورد بیشتر در افرادی دیده می شود که از محصولات تنباکو استفاده می کنند. لوکوپلاکیا می تواند یک پیشرونده برای سرطان باشد، اما خودش ذاتا خطرناک نیست. اگر آنچه که می بینید، فکر می کنید لکوپالاکیا است، با دندانپزشک خود تماس بگیرید."
گلسنگ پلانوس دهانی: شبکه ای از خطوط سفید روی زبان شما که شبیه به توری است ، " نمی دانیم که چه چیزی باعث این شرایط می شود، اما معمولا خودش حل می شود."

اگر زبان شما قرمز است:
زبان قرمز می تواند نشانه ای از:
کمبود ویتامین باشد: کمبود فولیک اسید و ویتامین ب 12 ممکن است زبان شما را به رنگ قرمز تبدیل کند.
زبان جغرافیایی: این حالت باعث می شود یک الگوی نقشه ای از نقاط قرمزی در سطح زبان شما ایجاد شود. "این لکه ها می توانند در اطراف یک حاشیه سفید بسازند و موقعیت آنها در زبان شما ممکن است در طول زمان تغییر کند زبان جغرافیایی معمولا بی ضرر است."
تب سرخ: عفونتی است که باعث می شود زبان ظاهری مثل توت فرنگی (قرمز و دانه دانه) پیدا کند. "اگر شما تب بالا و زبان قرمزی دارید، نیاز به مراجعه به پزشک دارید. آنتی بیوتیک ها برای درمان تب سرخ ضروری هستند.
بیماری کاوازاکی: وضعیتی است که می تواند زبان را به شکل توت فرنگی تبدیل کند. این مورد در کودکان زیر 5 سال دیده می شود و با تب بالا همراه است ؛ " سندرم کاوازاکی یک بیماری جدی است که نیاز به مراجعه به پزشک دارد."
زبان تیره رنگ
اگر زبان شما سیاه و مودار به نظر برسد، برآمدگی هایی روی زبانتان در طول زندگی شما رشد می کند ؛ در بعضی از مردم، آنها بیش از حد بلند می شوند، که باعث می شود بیشتر پناهگاهی برای باکتری ها شوند.

اگر زبان شما ناهموار یا زخم شده باشد:
برآمدگی دردناک در زبان را می توان به دلایل زیر مربوط کرد:
آسیب دیدگی: "گاز گرفتن زبان و یا سوزاندن آن با چیزی که تازه از روی گاز برداشته اید ،می تواند باعث اسیب دیگر زبان شود تا زمانی که زخم بهبود یابد ؛ ساییدن یا فشار دادن دندان ها روی هم همچنین می تواند دو طرف زبان شما را تحریک کند و باعث دردناک شدنش شود.
سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ،زبان شما را تحریک می کند، که می تواند باعث درد شود.

زخم و تاول دهان:
بسیاری از مردم حداقل یک بار تا بیشتر تاول و زخم یا آفت را بر روی زبانشان تجربه می کنند دلیل این امر ناشناخته است، اما اعتقاد بر این استرس یک عامل آن است. زخم های تاول و تبخال معمولا بدون درمان در عرض یک یا دو هفته بهبود می یابند.
سرطان دهان: توده یک زخم زبانی که در عرض دو هفته از بین نمی رود، می تواند نشانه ای از سرطان دهان باشد. در نظر داشته باشید که بسیاری از سرطان های دهان در مراحل اولیه به شما آسیب نمی رسانند، بنابراین فکر نکنید زمانی که درد ندارید، چیز مهمی نیست.
تکه تکه بودن روی زبان علامت مشکلات روده است
لایه و قشر نازکی که روی زبان وجود دارد در خوردن و جذب مواد مغذی بسیار مفید است و در سراسر زبان وجود دارد. چنانچه این قشر تکه تکه شده و یا در یک محل خاص متمرکز شود می تواند نگران کننده باشد. در صورتی که تجمع این قشر فقط کمی در قسمت عقب زبان باشد، سوالات مربوط به عادات اجابت مزاج در یک روز و شکل مدفوع و کامل بودن عمل دفع است و احتمالا مشکل ناشی از وجود یک انگل و یا افزایش باکتری های روده ای خواهد بود.